iPiT® ариун цэврийн байгууламж нь Монголын гэр хороололд тохирсонхамгийн үр ашигтай шийдэл

Дархан хотын 7-р багт нэвтрүүлэх iPit® ариун цэврийн байгууламжийн үр ашгийг тооцоолохдоо муж улсуудын усны ажлын хэсгээс (LAWA-Länder-Arbeitsgemeinschaft Wasser) боловсруулсан зардлын динамик тооцоололд суурилан 40 хүртэл жил ажиллах нийт өртгийг бодож гаргажээ. Техникээс ангид бусад олон төрлийн шийдлийг үүнд хамруулан судалснаас гадна 7 дугаар багийн ахуйн хог хаягдлын төвлөрүүлэлт болон тээвэрлэлтийн асуудлыг энэхүү ариун цэврийн байгууламжийн өртгийн тооцооны загварын нэгэн хэсэг болгон авч үзсэн байна. Хамгийн бодит үнэлгээг хийхийн тулд уг эдийн засгийн үр ашгийн судалгаанд хөрөнгө оруулалтын болон төлөвлөлтийн нийт өртөг, хог төвлөрүүлэлт, тээвэрлэлтийн зардал, ажиллах хүчний өртөг, зохион байгуулалтын болон мэргэжилтэн бэлтгэх, сургалт зохион байгуулах зардал, нэмэлт хөрөнгө оруулалт, инфляци, үнийн өсөлт болон засвар үйлчилгээний зардал зэргийг харгалзан үзжээ. Нийт ашиглалтын хугацааны хувьд болон тооцоонд оролцуулсан техникийн шийдлүүдийн дундаас эдийн засгийн хувьд хамгийн ашигтай нь iPit® систем болохыг судалгааны үр дүн харуулж байна.
Уг судалгааны дараагийн шатанд 7-р багийн нутаг нутаг дэвсгэрт барих бохир татан зайлуулах төвлөрсөн инженерийн шугам сүлжээний урьдчилсан төсөл зураг гаргав. Хийх ажлын дэлгэрэнгүй жагсаалтыг тухайн зураг төсөл дээр үндэслэн гаргаж тендерийн хүрээнд орон нутгийн хэд хэдэн барилгын компаниар үнийн санал гаргуулсан байна. Инженерийн цогц шугам сүлжээ барихад шаардлагатай бодит үнийг тооцоолон гаргахын тулд энэхүү тендер нь ажил гүйцэтгүүлэх захиалга болон хэрэгжихгүй гэдгийг оролцсон компаниудад сануулсан ба ингэснээр үнийн хэт хөөргөлтөөс зайлсхийж чадсан юм.

Зураг: Дархан хотын 7-р багийн инженерийн үугам сүлжээний зураг

Үнийн саналуудыг шалгаж үзэхэд инженерийн шугам сүлжээний зөвхөн хоолой татахад шаардлагатай хөрөнгө оруулалтын хэмжээ нь iPit® ариун цэврийн байгууламжийн нийт хөрөнгө оруулалтын хэмжээнээс даруй 10 дахин өндөр гарсан.
Мөн iPit® ариун цэврийн байгууламжийг 7 дугаар багт 40 жил ашиглах нийт зардал нь төвлөрсөн цэвэрлэх байгууламж барих зөвхөн хөрөнгө оруулалтын зардлаас бага байх тооцоо гарчээ.

Зураг: Монголын өвлийн нөхцөлд iPit® ариун цэврийн байгууламжийн бохир цуглуулах савнуудыг сольж байгаа байдал

Иймд iPit® ариун цэврийн байгууламж нь эдийн засгийн хувьд Монголын гэр хороололд хамгийн тохиромжтой систем юм.

(Жич: Төвлөрсөн цэвэрлэх байгууламж нь усаар зайлдаг суултуур шаардах ба суултуурын үнийг тооцоонд оруулаагүй болно. Үүний зэрэгцээ суултуурын байнгын саадгүй ажиллагааг хангахын тулд өвлийн улиралд байнгын халаалттай байх шаардлагатай тусдаа өрөө шаардагдана. Гэр хорооллын ихэнхи оршин суугчдад энэ бүх шийдлийг хангах санхүүгийн боломж байдаггүй.)

The iPiT® sanitation system is by far the most economic solution for Ger settlements in Mongolia

In order to examine the economic efficiency of the iPiT® sanitation system in Bag7 (Darkhan), a dynamic cost comparison has been undertaken using an international standardized method. Different sanitation concepts and depreciation times up to 40 years have been evaluated, whereby the collection and transport of domestic solid waste has been included additionally in all the sanitation concepts.

All investment costs, costs for planning, collection, transport, salery of staff, administration, capacity development, re-investments, inflation, maintenance etc. have been considered in order to achieve the most possible realistic results in the calculation. The results showed clearly, that the iPiT® sanitation system is most cost-effective among all the considered sanitation concepts and all depreciation periods.

In a further step, a preliminary planning for a conventional sewage system for Bag7 has been done. With the help of this planning a quantity survey has been done and a detailed bill of quantity has been generated and handed over to several construction companies in Mongolia in a tender process. The Mongolian companies were informed, that the tender process will not lead to an assignment in order to avoid price dumping. This was important in order to being able to calculate realistic construction costs.

Preliminary sewage network bag7, Darkhan

The evaluation of the tender documents showed, that the investment costs alone for a conventional sewage system for Bag7 are at least 10 times higher, than the investment costs for the iPiT sanitation system, which has been developed in the MoMo2 research project!

With the help of the dynamic cost comparison model it became apparent, that the overall costs for the iPiT sanitation system for bag 7 including its complete operation over 40 years are lower (!), than the investment costs of a conventional sewage system alone !!! 

iPiT in action - exchange of container and transport in harsh Mongolian winter

Therefore the iPiT® sanitation system is also from an economic stand point the most useful solution for Ger settlements in Mongolia !

(Further remark: The conventional system requires a private water-flush toilet, which was not included in the cost estimate. A separated, permanently heated room for the WC to function in the winter time is required. This is not affordable for many of the residents in the Ger settlements.)

Das iPiT® - Sanitärsystem ist wirtschaftlichste Lösung fürGersiedlungen in der Mongolei

Um die Wirtschaftlichkeit des iPiT-Sanitärsystems für Bag7 (Darkhan) zu untersuchen wurde eine Kostenvergleichsrechnung nach LAWA über Abschreibungszeiträume bis zu 40 Jahren durchgeführt. Hierbei wurden verschiedene leitungsungebundene Systeme untersucht. Die Sammlung und Abfuhr von häuslichen Abfällen in Bag7 wurde dabei als Teil der betrachteten Sanitärsysteme zusätzlich in das Berechnungsmodell einbezogen. Es wurden dabei Investitionskosten, Kosten für Planung, Sammlung, Transport, Löhne, Verwaltung, Schulungen, weitergehende Capacity Building Maßnahmen, Re-Investitionen, Preissteigerungsraten, Instandhaltung und mehr berücksichtigt, um eine möglichst realistische Berechnung zu ermöglichen. Das Ergebnis dieser Untersuchung zeigte, dass das iPiT-System unter allen betrachteten Varianten und Abschreibungszeiträumen die kostengünstigste Variante ist.

In einem weiteren Schritt wurde eine Entwurfsplanung für ein Abwassersystem in Bag7 erstellt. Mit Hilfe der Entwurfsplanung konnte ein Leistungsverzeichnis generiert werden, welches anschließend in einem Ausschreibungsprozess an mehrere Baufirmen in der Mongolei übergeben wurde. Die Firmen waren dabei darüber informiert, dass der Ausschreibungsprozess nicht in eine Beauftragung münden würde. Preisdumping in der Ausschreibung wurde dadurch vermieden. Dies war notwendig um realistische Baukosten für ein komplettes Abwassersystem zu kalkulieren.

Die Prüfung der Angebote ergab, dass allein die Investitionskosten für ein Kanalsystem in Bag7 um mindestens den Faktor 10 die Investitionskosten für das in MoMo2 entwickelte iPiT-System übersteigen würden.

Mit Hilfe des Berechnungsmodells der Kostenvergleichsrechnung konnte somit ermittelt werden, dass die Gesamtkosten für das iPiT-Sanitärsystem in Bag 7 inklusive dessen Betrieb über 40 Jahre geringer ausfallen als die reinen Investitionskosten für ein Kanalsystem in Bag7 !

Das iPiT-Sanitärsystem ist somit auch aus wirtschaftlicher Sicht für die Gersiedlungen in  der Mongolei mit Abstand die sinnvollste Lösung.

(Weiterer Hinweis: Ein konventionelles Abwassersystem setzt ein WC voraus, welches in der Kostenschätzung nicht enthalten ist. Hierfür ist ein abgetrennter Raum benötigt, der im Winter permanent beheizt werden muss, damit das WC funktionsfähig bleibt. Viele Bewohner der Gersiedlungen können sich die notwendige Installation gar nicht leisten.)

iPiT® sanitation system нь Дэлхий дээр 575 сая хүн ашиг тусаа өгөхболомжтой

Дэлхийн нийт хүн амын гуравны нэг нь буюу 2.6 тэрбум хүн шаардлагад нийцсэн ариун цэврийн байгууламжаар хангагдаагүй гэсэн тоо баримт бий. Энэхүү тоог багасгахын тулд маш олон тооны төсөл, концепциуд хэрэгжигдэж байна.

Харамсалтай нь санхүүгийн хязгаарлагдмал байдал, хүүль эрхзүйн тогтворгүй байдал болон тухайн орчиндоо зохицоогүй технологийн  шийдлээс болон нь энэхүү төслүүд нь маш цөөхөн хүнд л хүрч байна. Хөрөнгө оруулагчдийн зүгээс зах зээлийн бодит бололцоог олж харахгүй байгаа тул энэ салбарт хөрөнгө оруулах нь багасах төлөвтэй байна.

Иймд Bauhaus-Universität Weimar-н хөгжүүлсэн  iPiT® sanitation system нь хэдэн хүнд хүрч ур ашгаа үзүүлэх боломжтой вэ гэсэн асуулт тавигдах нь мэдээжийн хэрэг.

Бидний саяхан хийсэн судалгаагаар олон хүнийг гайхшруулмаар үр дүн гарсан. Шаардлагад нийцсэн ариун цэврийн байгууламжаар хангагдаагүй хүмүүсийн тоон дээр үндэслэн манай судалгааний баг iPiT® sanitation system-ийг суурилуулан ашиглах боломжтой нөхцөл байдалд амьдардаг хүмүүсийн тоог тооцоолон гаргасан. Хамгийн энгийн шалгуур нь иргэдийн нийгэм эдийн засгийн болон боловсролын түвшин, хүүль эрхзүйн болон улс төрийн тогтвортой байдал, газарзүйн болон хот төлөлвлөлтийн онцлог гэх мэт шалгуурууд байсан ба үүнээс улбаалан нарийн шалгууруудыг судалгаандаа оруулсан. Энэхүү шалгууруудыг хязгаарлах хүчин зүйлс гэж үзээд эдгээрийг зөвхөн биелүүлсэн тохиолдолд тухайн улсад  iPiT® sanitation system-ийг суурилуулах боломжтой гэж тооцсон. Жишээлбэл эдийн засгийн үзүүлэлт хэт доогуур болон иргэний дайн өрнөж буй улс орнуудыг уг судалгаанд оруулаагүй болно.

Гэсэн хэдий ч тоцоогоор 575 сая хүнд (шаардлагад нийцсэн ариун цэврийн байгууламжаар хангагдаагүй 2.6 тэрбум хүний 25%-д) дахин боловсруулалт болон ашиглалтад суурилсан iPiT® sanitation system-ийг хүргэх боломжтой гэж гарсан.

Ариун цэврийн нөхцөл байдалд тулгараад байгаа хямралыг бууруулахад тус болох нөгөөтэйгүүр ашиг олох боломжийг мэдэрч хөрөнгө оруулах инвеёторуудийг бид хайж байна.

13.02.2014 - Compendium of Methods

Compendium of Methods for Participatory Sanitation Planning online (German version only)

The compendium of Methods for Participatory Sanitation Planning can be downloaded now. It is a compilation of methods which have been used in the MoMo project. Experiences are shared and applicability of certain methods are evaluated.

11.09.2013 - News about MoMo project in Mongolian newspaper

“МОМО-3” төслийг эхлүүлэхээр тохиролцжээ

ХБНГУ-ын Боловсролын яамны санхүүжилтээр Хараа голын сав газарт хэрэгжиж байгаа “Төв Азийн усны нөөцийн нэгдсэн менежмент загвар бүс нутаг Монгол” нэртэй “МОМО-1”, “МОМО-2” төслийн хэрэгжилтийн үр дүнг хэлэлцэх уулзалт өнөөдөр БОНХЯ-ны хурлын танхимд боллоо. Хуралд төслийн удирдагч, тэргүүлэх ажилтнууд болон БОНХЯ, БХБЯ, Усны үндэсний хорооны төлөөлөгчид оролцов. Хурлаар 2006 оноос хойш хоёр үе шаттай хэрэгжиж байгаа төслийн үр дүнг хэлэлцээд “МОМО-3” төслийг эхлүүлэхээр тохиролцжээ. “МОМО-2” төслийн хүрээнд Дархан-Уул аймгийн Орхон сумын цэцэрлэгийн жижиг оврын цэвэрлэх байгууламж суурилуулж одоогоор амжилттай туршиж байна. Мөн Дархан хотын 7 дугаар багийн 12 өрхөд ариун цэврийн байгууламж барьж, Дархан хотын Технологийн сургууль дээр бохир ус цэвэрлэх болон мод ургуулах туршилт хийж байгаа юм. “МОМО-3” төслийн хүрээнд хийгдэх ажлууд ч хүн амын усан хангамжийг сайжруулах, ариутгах татуурга суурилуулахад чиглэгдэнэ.

[http://economy.news.mn/content/155064.shtml]

Negotiations for MoMo-3 would have to start soon

Today a meeting was held in the town hall at Environmental and Green Development Ministry  which would have to discus the result of the implementation MoMo-1 and MoMo-2  of IWRM-MoMo project which is implementing in the Kharaa river basin by the finance of the Federal Ministry of Education and Research of Germany. Head and Leader workers of the project and delegation of the Environment and Green Development Ministry, Building and construction ministry and National Water committee participated in this meeting. They discussed the result of the Momo project which is implementing by the 2 phases and negotiated about the start of  MoMo-3.

In the MoMo-2-project a small waste water treatment was built and installed and also successfully investigated at Kindergarden in Orkhon soum. There were also built 12 toilets in bag-7, a wetland plant for tree, pilot plant at Technology school in the sphere of MoMo-2 project.

In the sphere of the MoMo-3 it would be direct for the improve of drinking water supply and build and  install a waste water treatment plant.

03.03.2013 - iPiT on fire!

The shelter of one of the twelve iPiTs burned down. But the containers with the organic matter are still ok.

03.03.2013 - Hard winter and comfortable toilet seat

iPiT users made up a covering of plush for the toilet seat making the comfortable use of the toilet possible even throughout the very cold winter months with minus 40°C.

The Bauhaus-Universität Weimar provides seats of styrofoam of the company Örnplast (Sweden).

13.09.2012 - The Governor of Darkhan visits the biogas plant

In September 2012, the Governor of Darkhan visited the biogas plant. The pilot biogas plant produces biogas from a substrate of faeces and sludge from the wastewater treatment plant. Kitchen garbage can be co-digested as well in future. The Governor's visit was accompanied by many interested citizens of Darkhan and the local press as well.

27.08.2012 - Organic waste for biogas plant

The waste collection in our case study “Bag 7” started at the 15^th of August with more than 70 families and finished at the 22^th of August. The aim of this collection is to find out how much organic waste and recyclable waste (plastic, metal, paper, …) can be collected in the total bag. In future, the organic substances should be used in the biogas plant for a co-fermentation. For the recyclable fractions, we are planning options for treatment facilities. Furthermore, we are developing a conception for a collection system and its implementation in “Bag 7” representatively for the ger settlements in Darkhan.

24.08.2012 - Installation of electrical ventilation

Ongoing monitoring and development of the iPIT has highlighted the need to add a new technical part to the toilet. Because of users complaining about a cold breeze from the inside of the toilet especially in winter, two different kind of fans have been installed. These have been placed underneath the delivery pipe to direct the air stream in the right direction. In hindsight, this should have been done using natural ventilation by using the chimney effect (black pipe to heat up the air inside).

The first fan being tested is slightly larger than the other. It requires more energy, therefore problems may occur due to the inconsistent power supply. The second one is an ordinary computer fan. It seam to work well, but because an added component of a transformer is needed, the costs are more or less the same.

30.07.2012 - Students going to Darkhan

Beginning of August 2012 a group of eight students of Bauhaus-Universität Weimar will be going to  Darkhan, Mongolia. The interdisciplinary team of junior scientists (environmental engineers, media experts, urbanists) will collaborate with Mongolian students and experts at the two universities in Darkhan.

The students work on different topics like:

• improvement of the waste management system in Darkhan and reuse options for recyclables and organic waste


• finance model for wastewater treatment and waste management in Darkhan


• strategies for reuse of products from urine and feces as a fertiliser in the local agriculture


• technical improvement of the iPiT